Tel:

Fax:

Email:

www.hayatiboskut.com.tr

Celal Bayar Üniversitesi

Tübitak

Y.Ö.K

ÖSYM

Resmi Gazete

İletisim

Ana Sayfa

Hakkımızda

Tüm Programlar

Makaleler

Copyright ©  Tüm hakları saklıdır. Kodlama ve Tasarım Öğretim Görevlisi: Hayati BOŞKUT

 İletişim | Üniversite Web Adresleri

              Bileşiklerinin her ikisi de C3H5ClO2 kapalı formülüne sahip olmalarına rağmen farklı özellikte iki madde, asit ve ester türünden bileşiklerdir. Yapıdaki karbon sayısı arttıkça aynı kapalı formüle tekabül eden bileşik sayısı da artar.

Bir karbon bileşiğini tanımlamak için basit olarak yazılan açık formüller de her zaman yeterli olmayabilir. Molekülün uzayda duruş tarzının(Konformasyon) bilinmesi gerekir.

Sterik Etki

            Herhangi bir fazda moleküllerin birbirini çekmesi (kohezyon ve adhezyon) Van der Waals kuvvetlerinin tesiri ile olur. Moleküller bu etki ile birbirlerine yaklaşırlar, ancak belirli bir uzaklıkta elektron yük bulutlarının elektrik alanı nedeniyle karşı kuvvetler oluşur ve yaklaşma durur. Bu sınır mesafe Van der Waals Çapıolarak da nitelenir ve moleküllerin geometrik şekil ve büyüklüklerine bağlıdır. Birçok halde bir moleküle katılan atomlar, molekülün uzayda duruş biçimini (konformasyon) değiştirerek reaksiyona girme eğilimini etkilerler veya bazı moleküller büyüklükleri yüzünden diğerlerine yeter derece yaklaşmaz ve reaksiyon gerçekleşmez. Bu fiziksel davranış biçimleri sterik effekt ya da sterik engelleme olarak adlandırılır.

 14.2.4 İzomerizm

               Bir karbon bileşiğini tanımlamak için basit olarak yazılan açık formüller de çoğu defa yeterli olmaz. Molekülün geometrisi ve uzaydaki duruş şekli belirlenmelidir.İzomerizm aynı bileşim formülüne sahip farklı fiziksel ve kimyasal özellikteki maddeler için kullanılan genel kavramdır. Organik kimya bilim dalı için izomerlik

• Yapı izomerliği ve
•  Stereoizomerlik

olmak üzere iki ana grupta incelenir.

14.2.4.1 Yapı İzomerliği

               Yapı izomerliği başlıca dört şekilde ortaya çıkar.

 14.2.4.2 Stereoizomerlik

               Yapı izomerliklerini bir düzlem içinde farklandırmak mümkündür. Stereoizomerlik ise ancak üç boyutlu düzende ele alınabilir. Buna göre; yapı izomerlikleri iki boyutlu, stereoizomerler ise üç boyutlu izomerlerdir. Stereoizomerlik geometrik ve optik olmak üzere iki kısma ayrılır.

14.2.4.2.1 Geometrik İzomerlik

                  Çift bağ veya rijit bir halka sistemi nedeniyle atomların birbirine göre durumları uzayda saptanmışsa, geometrik izomerlik meydana gelir. 2-büteni CH3-CH=CH-CH3 şeklinde yazarsak farklı izomerlerinin bulunacağını kolaylıkla göremeyiz. Fakat aşağıdaki gibi açık şekilde yazılırsa iki geometrik izomerinin olduğu görülür

Çift bağ çevresindeki benzer grupların aynı tarafta olması cis izomer, karşıt durumda olması ise trans izomerdir. Çift bağ çevresine bağlanan grupları a,b,c,d olarak gösterelim:

Grupların hepsi birbirine eşitse, geometrik izomerliğin meydana gelmeyeceği açıktır. Üç tanesi aynı biri farklı ise, yine böyle bir izomerlik meydana gelmez. Grupların ikisi ikişer ikişer aynı ise, a=b ve c=d olması durumunda yine geometrik izomerlik meydana gelmez, çünkü yerleri değiştirildiğinde aynı bileşik oluşur. Hatta, a=b ve cd olsa bile, yine farklı izomerler elde etmek mümkün değildir. Cis ve trans izomerlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.

14.2.4.2.2 Optik İzomerlik

                   Optik izomerlik organik bileşiklerin optik özelliklerinin farklılığına dayanır. Bazı organik bileşikler polarize ışık düzlemini belirli açılarda değiştirirler. Her bileşiğin çevirme açısı yapısal karateristiğidir. Adi ışık bir doğru boyunca yayılırken dairesel olarak her yana titreşikler yapar. Bu bazı mineral kristallerinden geçirilirse, titreşimler bir düzlem içinde kalacak şekilde yayılır. Örneğin, kalsit,kuvarst mineralleri böyledir, bunlardan geçen ışık polarize hale gelir

Polarize ışık bazı mineral kristallerinden geçtiğinde, ışığın titreşim düzlemi değişir. Örneğin, polarize ışık kuvarst kristallerinden geçirildiğinde böyle olur:

             Şekilde, polarize ışığın ilk düzlemi (A), kuvarst kristalini geçtikten sonraki düzlemi (B)'dir. (A) ve (B) düzlemleri arasında belirli bir açı vardır.Polarize ışığın, içinden geçtiği maddenin etkisi altında çevirme açısında meydana gelen değişiklik, maddenin konsantrasyonu (veya saf madde ise yoğunluk) ve ışığın geçtiği yol ile doğru orantılıdır. Ayrıca bu, sıcaklığa ve polarize ışığın dalga boyuna da bağlıdır. Sıcaklık ve ışığın dalga boyu sabit tutulursa (genellikle kolay elde edildiği için sodyumun sarı ışığı (=5892) kullanılır) herhangi bir konsantrasyonda ve ışık geçme yolunda meydana gelen çevirme açısından, her bileşiğe özgü değer alan özgül çevirme açısı hesaplanabilir.

             Polarize ışık düzlemini çevirebilen moleküller optikçe aktiftir ve asimetrik karbon atomu içerirler. Böyle moleküllere asimetrik molekül de denir. Bu grubun tipik örneği Laktik asittir. Optikçe aktif bir maddenin, sağa ve sola çeviren şekillerine birbirinin enantiyomeri denir. Bazen enantiyomorf veya antipot da denmektedir. Örneğin yukarıdaki, laktik asidin ekşimiş sütten ve kastan elde edilen şekilleri birbirinin enantiyomerleridir. Enantiyomerlerin bütün fiziksel ve kimyasal özellikleri birbirinin aynıdır, sadece polarize ışığı çevirme yönleri aksidir, mutlak değerce aynıdır. Bir optik aktif bileşiğin enantiyomerleri, Örneğin Laktik asidin L(-) ve D(+) izomerleri birlikte bulunursa optik bakımdan aktif olmayan bir karışım söz konusudur . Böyle inaktif Laktik asit dl-laktik asit, dl-tartarik asit vs şeklinde gösterilir.