Tel:
Fax:
Email:
www.hayatiboskut.com.tr
5.5 Manyetik Moment
Paramanyetik cisimler için permanant manyetik moment önemlidir. Hidrojen atomunun en düşük enerjili elektronun sadece orbital hareketi dikkate alınırsa bir manyetik moment birimi elde edilir ki buna Bohr Magnetonu denir. BM veya B ile gösterilir. 1BM= 0,927.10–20 erg/gauss sayısal değerine sahiptir ve molar süseptibiliteye,
Langevin denklemi ile bağlıdır. N Avagadro sayısı, k Boltzmann Sabiti T mutlak sıcaklıktır. 1 BM aynı zamanda erg/gauss cinsinden;
eşitliği ile de verilir. Ancak, birçok halde permanent manyetik moment n= çiftleşmemiş elektron sayısı olmak sureti ile yaklaşık olarak,
eşitliği ile hesaplanabilir. Örnek; Atomunda 3 çiftleşmemiş elektron bulunan maddenin manyetik momenti şöyle bulunur;
Diamanyetik cisimlerin manyetik süseptibiliteleri sıcaklığa bağlı değildir, maddenin gaz ve sıvı hallerinde aynıdır. Paramanyetiklik ise sıcaklıkla Curie Kanunu’na göre değişir.
m ve CM maddeye ait sabitlerdir
5.6 Manyetik Malzemeler
Manyetik malzemelerin kristal, kimyasal ve mikro yapılarının değiştiği geniş bir spektrumda yer almaları ve seramik yöntemler kullanılarak değişik şekil ve ölçülerde elde edilebilmelerinin mümkün olması, bu malzemelerin geniş kullanım alanları bulmasına neden olmuştur. Bazı malzemeler bir mıknatıs tarafından çekilirken diğerleri itilir. Mıknatıslanmanın tanımından anlaşılacağı üzere manyetik malzemeler mıknatıslanma suretiyle çekilir. Mıknatıslanma malzemeleri tanımlarken, manyetik alanın ittiği yani çekmediği malzemelerde diamanyetik malzemeler olarak bilinirler. Bir kalıcı mıknatıs (permanent magnet) uzayın belirli bir bölgesinde sabit değerli manyetik alan üretir. Manyetik alan bir iletkenden geçirilen akım ile meydana gelir. Çoğu uygulamalarda elektrik enerjisi kullanmaksızın sabit bir alana gereksinim duyulur. Bu amaçla sert manyetik malzemeler kullanılır. Kalıcı mıknatıs için kullanılan temel iki grup; Alnico Alaşımları ve Baryumlu Ferritler’dir.Kalıcı mıknatıslar, kalıplama sırasında yüksek alanlar içerisinde kalıplanarak domain düzenlenmeleri (manyetik alan bölgelerinin oluşması) belirli bir yöne kaydırılır. Böylece yüksek zorlayıcı kuvvet nedeniyle domain düzenlenmesi bozulmaz ve sürekli bir manyetik alan elde etmek mümkündür.
5.6.1 Manyetik Malzemeler Yapısı
Manyetik malzemelerin kristal, kimyasal ve mikro yapılarının değiştiği geniş bir spektrumda yer almaları ve seramik yöntemler kullanılarak değişik şekil ve ölçülerde elde edilebilmelerinin mümkün olması, bu malzemelerin geniş kullanım alanları bulmasına neden olmuştur.
* Elektronik sanayinin tüm alanlarında kullanımına rastlanan manyetik malzemelerin kullanım alanları açısından sınıflandırmasını görmek için tıklayınız.
Manyetik malzemeleri ilk anda fonksiyonel özellikleri açısından genel bir sınıflandırmaya ayırmak mümkündür.
I. Manyetik açıdan yumuşak malzemeler kolay manyetize ve demanyetize olurlar. Tipik bir yumuşak ferrit yüksek başlangıç geçirgenliğine ve düşük zorlayıcı kuvvet değerine sahiptir.
II. Manyetik açıdan sert manyetik malzemeler zor manyetize ve demanyetize olurlar. Karekteristlikleri yüksek zorlayıcı kuvvettir.
* Bazı ferritlerin genel özelliklerini görmek için tıklayınız.
Elastik mıknatısl
5.6.2 Manyetik Malzemeler sınıflaması
Manyetik malzemeleri birçok sınıflamaya tabi tutarak incelemek mümkündür. İnsanoğlunun tanıdığı ilk manyetik maddenin doğal magnetit olması nedeniyle demir oksitlerin önemi büyüktür. Bu demir oksitlerin en önemlileri
Hematit (-
Bölüm Özeti
Bu bölümde şu kavramları öğrendik.
- Maddelerin temel özelliklerinden biri manyetizmadır.
- Elektronların spin ve orbital hareketleri gözlenen manyetizmanın nedenidir.
- Temel manyetik davranışlar, "diamanyetizma" ve "paramanyetizma" olmak üzere ikiye ayrılır.
- Cisimlerdeki ferro-
, ferri- ve antiferromanyetizma malzeme özellikleridir. - Manyetizma başlıca manyetik geçirgenlik ve manyetik moment büyüklükleri ile ifade edilir.
- Manyetik özelliği belirgin olan malzemeler çeşitli kullanım alanları bulurlar.
Dairesel ve dikdörtgensel kalıcı mıknatıslar.
Hematit.
